اسلام به عنوان آیینى جاودانه و آسمانى که حاوى دستوراتى سعادت‏بخش براى بشر است، نهاد خانواده را به عنوان کانونى مقدس، پایدار، عاطفى و پاک، ترسیم کرده است تا میهمانى که به عنوان همسر، وارد عرصه زندگى مى‏شود ، با آرامش، عزت، محبت و شادمانى، یک مجموعه رو به گسترش را اداره کند. قرآن مجید به پدران و مادران مسلمان دستور مى‏دهد تا فرزندانشان را که هنوز از نعمت تأهل برخوردار نشده‏اند ، به این امر مقدس تشویق کرده ، زمینه‏هاى زندگى سالم و حیات طیبه را براى آنان فراهم سازند و اگر شرایط ازدواج براى کسى وجود نداشته باشد ، اسلام راهکار بسیار ارزشمندى را معرفى مى‏کند. راهکارى که هم اجرایى است و براى تحقق آن مانعى وجود ندارد و هم پشتوانه بزرگى براى ورود به عرصه حیات اجتماعى در آینده است و آرامش را براى اعضاى خانواده، مهیا مى‏سازد. این راهکار مهم، عفت‏ورزى است. عفت ورزیدن براى یک انسان و مخصوصا برای جوان، ضرورت یک زندگى سالم، بانشاط و آرام است. ضرورتى که تنها در سایه دین به دست مى‏آید و در سایه خردمندى، رشد و کمال مى‏یابد. جوان امروز، نیازمند این آموزه‏هاست و پشت کردن به آنها، موجب سستى پیوند خانوادگى، نفوذ و حضور دیگران در عرصه زندگى، اختلاف، عدم اعتماد به یکدیگر، بیمارى‏هاى روحى - روانى، وسواس، سوءظن و ... خواهد شد.

1. عفت دل

یکى از موارد بسیار مهمى که پیوند خانوادگى را پایدار مى‏سازد ، و قبل از ازدواج به جوان برای حفظ پاکدامنی اش کمک می کند ، رعایت عفت دل است. خانه‏اى که تار و پود آن از عشق و محبت ساخته نشود ، خانه‏اى پایدار در برابر طوفان‏هاى سهمگین و لرزش‏هاى فراوان نیست. خانه‏اى که در آن، افراد فراوانى حضور یابند و معشوق یا عاشق احساس نکند که آن خانه براى سکونت وى آماده است، ثبات نخواهد داشت.مرد شایسته، عرصه دل را در اختیار زن شایسته قرار مى‏دهد و جز او را به این حرم راه نمى‏دهد و فضاى اندیشه و دل را معطر به صفاى او مى‏کند؛ زن شایسته نیز چنین مى‏کند و اگر چنین شد، خداوند، از فضل خویش، آنان را بى‏نیاز خواهد کرد و این وعده خدا، حتمى است که فرمود: زنان پاک، براى مردان پاک هستند.1

2. عفت نگاه

قرآن مجید به دین باوران دستور مى‏دهد که چشمان خویش را بى‏پروا بر هر کس نگشایند. به چشمانت بیاموز که هر کس، ارزش دیدن ندارد؛ زیرا چشم انسان، عرصه واردات دل و فکر او را فراهم مى‏سازد.

نگاه به نامحرم که زمینه فساد را فراهم مى‏کند ، حرام شمرده شده است . جوان پاکدامن ، بر هر آن‏چه مى‏رسد ، بى‏پروا، چشم نمى‏گشاید و نگاه خویش را محدود مى‏سازد. اگر کسى عفتِ نگاه نداشته باشد ، چه بسا که به بى‏عفتى در عرصه‏هاى دیگر دچار شود. این عفت، خاص مردان نیست بلکه زن هم باید عفت را رعایت کند.

3. عفت کلام

عفت نگاه، پرهیز از نگاه‏هاى آلوده است که نتیجه این پرهیز ، پاکى دل و اندیشه ، از واردات ناشایست است ولى عفت کلام، پاک ساختن عرصه صادرات دل است. آنان که بى‏محابا از هر چه بخواهند ، سخن مى‏گویند ، هر واژه‏اى را بر زبان مى‏آورند و در پردازش کلمات خویش، محاسبه دقیقى ندارند، نه ارزش خویش را حرمت مى‏نهند و نه ارزش مخاطب را.

بسیارى از جوانان ، نمى‏توانند برخى از واژه‏هاى ناشایست شنیده شده را بیان کنند و با نگفتن آن، شادمان‏ترند که این، از سلامت روح و بهداشت روانشان حکایت دارد و در مقابل، کسانى یافت مى‏شوند که بسیار مشتاقند تا هر واژگانى را به کار گیرند و از هر موضوعى - حتى ناشایست - سخن گویند که این، نشان از عدم تربیت درست دارد.

4. عفت دامن

یکى از مؤلفه‏هاى مهم عفت، عفت دامن است. پاکدامنى، از نوجوانى و جوانى سرچشمه مى‏گیرد و در دوران میان‏سالى و کهن‏سالى، ثمره‏اش به بار مى‏نشیند. بدترین خیانت‏ها، خیانت در این عرصه است و غریزه جنسى، اگر درست در اختیار قرار نگیرد ، انسان را به ورطه‏هاى خطر مى‏کشاند. در قرآن آمده است: به زنا، نزدیک نشوید؛2 نه این که زنا نکنید یعنى حتى باید از لغزش‏گاه‏هاى این خطر مهلک، پرهیز کرد.

5. عفت شکم

یکى از عوامل بدبختى انسان‏ها، بى‏پروایى در خوراک است یعنى این که انسان هر چه بیابد ، بخورد و از هر راهى، کسب ثروت کند. غذاى حرام موجب شد که مسلمان‏نمایان، در کربلا، در مقابل فرزند رسول خدا صلى‏اللَّه‏علیه‏وآله صف‏آرایى و به کشتن او افتخار کنند. امام حسین علیه‏السلام فرمود: اگر نبود طعام‏هاى حرامى که شکم‏هایتان پر از آن گشته است، چنین بى‏پروا، در قتل من تلاش نمى‏کردید.

عفت شکم نیز در عفت دل، تأثیر فراوانى دارد. طعام آلوده، جسم را مى‏آزارد و طعام ناپاک، روح را. غذاى حرام، روح را از پرواز باز مى‏دارد و حریم زندگى را بر خطرها مى‏گشاید؛ پس باید در غذایى که مى‏خوریم، دقت کنیم.

پرهیز از گشاده‏دستى در چشم دوختن، اجتناب از سخن ناروا گفتن یا شنیدن، دورى از اختلاط بى‏جا و بى‏مورد، خوددارى از خودنمایى و بدن‏نمایى، مواظبت از جسم، روزه‏دارى براى تقویت اراده و کنترل نفس و تربیت جنسى صحیح، راه‏کارى‏هایى هستند که غفلت از آنها، در همه زمان‏ها، انسان را به سقوط مى‏کشاند.

جامعه امروز، هم در سن ازدواج ، هم در نوع زندگى اجتماعى و تحصیلى، هم در بافت خانوادگى و هم در زمینه فراوانى زمینه‏هاى گناه، با جامعه دیروز، متفاوت است. نوجوان دیروز، مى‏توانست بدون شغل و تحصیلات عالى، ازدواج کند و در کنار خانواده خویش، روزگار بگذراند. دیروز، زمینه‏هاى آلودگى صوتى و تصویرى و... آن قدر فراوان نبود؛ شرایط دورى از خانواده و اختلاط میان دو جنس، این قدر شایع و دسترسى به نامحرم، بدین صورت آسان نبود. 

 راهکار عفت براى جامعه امروز، دیروز و فردا، کارگشاست.

راهکار اصلى، پرهیز از شیطان و تلاش دائمى در بندگى خداست که این، صراط مستقیم سعادت و نجات است؛الا تعبدوا الشیطان و ان اعبدونى هذا صراط المستقیم3.

سایت تبیان